"Problem heç də avtomobil sayında deyil. Tıxacın səbəbi yollarda hərəkətin düzgün təşkil edilməməsi, həmçinin sürücü imtizamsızlığıdır".

Tıxaclar, parkinq problemi, yol qəzaları... Bütün bunlar elə təəsürat yaradır ki, Azərbaycanda avtomobillərin sayı çoxdur. Çünki şəhərdə maşın saxlamaq üçün axşam saatlarında demək olar ki, yer tapmaq çətinləşir. Həmçinin günün pik saatlarında əsas mərkəzi yollarda tıxaclar olur. Həqiqətən də bizdə avtomobillərin sayı çoxdurmu?

Avtosfer.az "MediaPost" -a istinadən xəbər verir ki, Dövlət Statistika Komitəsinin açıqladığı rəqəmlərə görə ölkədə ümumilikdə 1.370.574 nəqliyyat vasitəsi var. Bunun da 1.118.480-i şəxsi minik maşınlarıdır. Ümumilikdə, ölkədə 30.704 avtobus var. Hər 100 ailəyə düşən şəxsi minik avtomobillərinin sayı isə 53-dür.

Yəni statistik rəqəmlər Azərbaycanın ümumiyyətlə avtomobilləşmiş ölkələr siyahısında olmadığını deyir. Amma yuxarıda sadaladığımız problemlər nədən qaynaqlanır?

Dövlət Statisistika Komitəsinin Məlumatları (2018-ci il üçün)

 Focus

İnsanlar niyə şəxsi avtomobillərə üstünlük verir?

Avtomobil sahibi olan şəxslərin nadir hallarda ictimai nəqliyyatdan istifadə etdiyinin şahidi olmaq olar. Hətta xalq arasında “bir maşın alıb ayağımı yerdən götürəcəm” ifadəsi populyardır. İnsanlar ictimai nəqliyyatdan daha çox şəxsi avtomobillərə üstünlük verir. Avtobusların normal fəaliyyət göstərə bilməməsi, insanlarda bu nəqliyyat vasitəsi ilə bağlı illərdir formalaşan neqativ fikir, bu amilin əsas səbəbidir. Avtobusa “etibar etməyən” vətəndaşlar yerin altına axışır ki, bu da metroda sıxlığa səbəb olur. Eyni zamanda ayrılmış xətlər, tramvay, trolleybus kimi alternativ nəqliyyat vasitələrinin olmaması da insanları şəxsi avtomobil arxasınca qaçmağa vadar edir. 

Bir neçə il əvvəl Bakı-Sumqayıt qatarının alternativ nəqliyyat vasitəsi kimi açılması paytaxta gündəlik gəlib-gedən insanların işini asanlaşdırdı. Hətta tıxaclarda qalmaqdansa, avtomobildən imtina edib qatardan istifadə edənlərin sayı da artdı. 

Amma görünür ki, bu yetərli deyil. Çünki təkcə avtobus və metro ilə ictimai nəqliyyatı təşkil etmək olmur. Alternativ olmayanda yüklənmə də çoxalır ki, bu da sonda müxtəlif problemlərə gətirib çıxarır. 

Əsas amillər hansılardır?

Təbii ki, paytaxtda əhalinin sayının çox olması da, buna təsir edən amildir. Amma əsas səbəb deyil. 

Digər bir məsələ isə hərəkətin təşkilində olan problemlərdir. Məsələn, hər gün Bayraq Meydanı istiqamətindən “Azneft dairəsi”nə qədər böyük bir tıxac yaranır. Səbəb isə yol polisi tərəfindən avtomobillərin şəhərin mərkəzinə mərhələli şəkildə buraxılmasıdır. Təbii ki, ilk baxışdan şəhərin mərkəzində nəqliyyat yükünün azaldılması baxımından normal görünür. Amma “Azneft dairəsi”ndən Yusif Səfərov küçəsinə qədər demək olar ki, şəhərdə maşın olmur. Amma ondan sonra tıxac başlayır. Deməli, burada problem heç də avtomobil sayında deyil. Tıxacın səbəbi yollarda hərəkətin düzgün təşkil edilməməsi, həmçinin sürücü imtizamsızlığıdır. 

Bəs nə etməli?

İlk növbədə ictimai nəqliyyatın vəziyyəti normal olmalıdır. Ən azından sürücülük imtahanında hər zaman sual olaraq düşən, amma reallıqda olmayan tramvay bərpa olunmalıdır. 

İkincisi, avtobuslar barəsində insanlarda illərlə formalaşmış mənfi fikir aradan qaldırılmalıdır. Bununla yanaşı velosiped yollarının da alternativ olaraq açılması, bu nəqliyyat vasitəsinin daha çox istifadəsinə şəraitin yaradılmasıdır. 

Statistik rəqəmlərə baxdıqda ölkədə motosiklet sürənlərin sayı (3.206) da çox deyil. Lakin bu nəqliyyat vasitəsi daha əlverişlidir. Dünyanın bir çox ölkələrində motosiklet populyar minik vasitəsidir. Təbii ki, təhlükəsizlik qaydaları məsələsi ortaya çıxır. Amma bu istiqamətdə də maarifləndirmə aparılsa və insanlar motosikletə sadəcə, minik vasitəsi olaraq yanaşsa, o zaman vəziyyət dəyişəcək.