Ola bilsin ki, siz artıq fikir vermisiniz ki, bəzi aviaşirkətlər sözdə ittifaqlarda birləşiblər, halbuki dünyanın əksər aviaşirkətləri ayrıdır. Bəs bu hava yolları alyansları nədən ibarətdir və ən əsası sərnişinlər üçün hansı üstünlükləri təmin edə bilər? Analitik bölməmizdə bunu təhlil edirik.

"Aviasiya alyansı" nədir?

Qısaca desək, alyans əvvəlcədən razılaşdırılmış tərəfdaşlıq şərtləri əsasında bir-biri ilə işləmək barədə razılığa gələn aviaşirkətlərin birliyidir. Belə əməkdaşlıq çərçivəsində aviaşirkətlər alyans daxilində uçuşlar üçün aviabiletləri ilkin şərt olmadan sata, sərnişinlərə alyansın üzvü olan hər hansı aviaşirkətin mil proqramlarından istifadə etməyə icazə verə və ümumiyyətlə, əlaqəli məsələlərdə bir-birinə dəstək verə bilər.

Hazırda mülki hava nəqliyyatı bazarında üç əsas ittifaq mövcuddur: SkyTeam, Star Alliance və Oneworld. Hər birinə onlarla aviaşirkət daxildir, biz onları daha sonra sadalayacağıq. Bu arada gəlin bu alyanslar çərçivəsində aviaşirkətlər arasında əməkdaşlıq prinsipinə daha yaxından nəzər salaq.

"Codeshare uçuşları"

Bir aviaşirkət tərəfindən sifariş edilmiş, lakin əslində başqa bir aviaşirkət tərəfindən idarə olunan marşrutla uçmusunuzmu? Bu cür uçuşlar "codeshare" adlanır. Bu "codeshare" razılaşmaları sərnişinlərə birbaşa bir aviaşirkətlə daha çox reys bron etməyə imkan verir, hətta onların hamısı aviaşirkətin özü tərəfindən yerinə yetirilməsə belə.

Məsələn, əgər siz Bakıdan Sinqapura marşrut planlaşdırırsınızsa, son təyinat yerinə Türk Hava Yolları ilə uçuş sifariş edə bilərsiniz. Türk Hava Yolları sizi İstanbula çatdıracaq və oradan son təyinat məntəqəsinə uçuşu Sinqapur aviaşirkətləri həyata keçirəcək. Hər iki hava daşıyıcısı Star Alliance-ın üzvləridir, ona görə də transfer sərnişin üçün çox rutin olmadan baş tutacaq.

Qeydiyyat yalnız bir dəfə aparılır, minmə talonu eyni olacaq və baqaj avtomatik olaraq avtomatlaşdırılmış şəkildə təyyarələr arasında daşınacaq. Qeyd etmək lazımdır ki, "codeshare" müqavilələri alyanslardan kənar şirkətlər arasında da ola bilər, lakin bu halda hava daşıyıcıları hər dəfə fərdi qaydada öz aralarında razılaşırlar.

Bonus proqramları

Oxşar məntiq alyans daxilində hava daşıyıcıları üçün bonus (mil) proqramlarına da aiddir. Yəni, yuxarıdakı nümunəni nəzərə alsaq, o zaman Türk Hava Yollarından mil proqramının iştirakçısı həm Bakıdan İstanbula, həm də İstanbuldan Sinqapura uçuşda xal qazanacaq. Yenə də bunun üçün şəxsi hesabınızda lazımsız hərəkətlər və ya aviaşirkətin dəstək xidməti ilə danışıqlar tələb olunmur - sistem millərin avtomatik hesablanması üçün qurulub.

Bundan əlavə, ayrıca bir üstünlük, eyni alyansın üzvü olan aviaşirkətlərin bonus proqramları arasında millərinizi köçürmək imkanıdır. Bu, öz növbəsində, pulsuz aviabiletlə dəyişdirmək üçün lazımi sayda milləri tez bir zamanda toplamağa imkan verir.

Hava limanının biznes salonlarına əlçatanlıq 

Bu güzəşt premium xidmət siniflərində (biznes, birinci sinif və s.) uçan sərnişinlərə şamil edilir. Məsələn, əgər siz İstanbul Hava Limanında Türk Hava Yollarının Biznes Salonuna daxil olmaq üçün kifayət qədər xal toplaya bilmisinizsə, o zaman sizə Star Alliance-ın bütün digər hava limanlarında bütün digər aviaşirkət tərəfdaş salonlarına giriş hüququ veriləcək.

Ümumi koordinasiya və problemlərin həlli

Alyansların eyni dərəcədə vacib tərəfi sərnişinlərlə əlaqələrin mərkəzləşdirilmiş şəkildə qurulmasıdır. Bir qayda olaraq, sərnişinlər bir neçə fərqli aviaşirkətlə uçmamağa üstünlük verirlər, çünki səfərinizin ortasında “nəsə səhv olarsa”, aviaşirkətlər ya bir-birini günahlandıracaq, ya da onların qaydalarının başqasının qaydalarına uyğun olmadığını bəyan edəcəklər. Lakin bu aviaşirkətlər eyni alyansın üzvləridirsə, onların dəstək xidmətləri probleminizi minimum çətinliklə həll etməyə kömək edəcək.

Bəs hava yolları ittifaqları var?

Artıq yuxarıda Star Alliance-dan bəhs etdik - bu, bugün bazarda olan hər üç "balina"nın ən qədimi və ən böyüyüdür. Digər iki böyük ittifaq SkyTeam və Oneworld-dür. Başqa regional ittifaqlar da var, lakin onlar qlobal deyil. Məsələn, "U-FLY Alliance" 5 Çin aviaşirkətini birləşdirir və regional hesab olunur.

1997-ci ildə qurulan Star Alliance dünya üzrə 26 aviaşirkəti birləşdirir. Ən böyükləri arasında Türk Hava Yolları, Lufthansa, United Airlines, Singapore Airlines var. Ümumilikdə alyansın bütün aviaşirkətləri dünyanın 1300-dən çox şəhərinə uçuşlar həyata keçirir.

Aviaşirkətlərin sayına görə ikinci ən böyük ittifaq SkyTeam-dir. O, 2000-ci ildə yaradılıb və bu gün 19 aviaşirkəti əhatə edir ki, burada son vaxtlara qədər Rusiya Aeroflotu da var idi. Rusiya aviaşirkətlərinə qarşı sanksiyaların tətbiqindən sonra Aeroflotun üzvlüyü qeyri-müəyyən müddətə dayandırılıb. Alyansın digər əsas oyunçuları Delta Airlines, Air France, KLM, Korean Air və China Airlines-dir. SkyTeam Destinations-a 170 ölkədə təxminən 1000 hava limanı daxildir.

1999-cu ildə American Airlines, British Airways, Cathay Pacific, Qantas və Canadian Airlines tərəfindən qurulan Oneworld alyansı son vaxtlara qədər 14 aviaşirkətdən ibarət olub. Rusiya aviaşirkətlərinə qarşı sanksiyaların tətbiqindən sonra S7 aviaşirkəti alyansdakı üzvlüyünü dayandırıb.

Yeri gəlmişkən, sadalanan təşkilatlar belə hava yolu şirkətləri olmasalar da, alyans üzvləri donanmadakı bir və ya bir neçə təyyarəsini alyansın liberasında rəngləyirlər. Məsələn, Airbus A320 Türk Hava Yolları Star Alliance liberasında belə görünür.

 Niyə bütün aviaşirkətlər alyanslara qoşulmur?

Doğrudan da, əgər alyanslar bu qədər üstünlüklər təklif edirsə, niyə dünya üzrə yüzlərlə digər aviaşirkət onlara qoşulmur? Məsələ burasındadır ki, hər bir aviaşirkət mütəmadi olaraq alyansa üzvlük üçün kifayət qədər böyük məbləğdə pul ödəyir (hansı məbləğ olduğu rəsmən açıqlanmır).

Bundan əlavə, alyansa qoşulmaq üçün aviaşirkətlər müəyyən meyarlara cavab verməli, ən azı bir mil proqramı olmalı, alyansın bütün digər üzvləri səviyyəsində biznes və VİP sərnişinlər üçün xidmət göstərməlidir. Adi sərnişin isə, xüsusən də soydaşlarımızdan söhbət gedəndə, bir qayda olaraq, marşrutu planlaşdırarkən, ilk növbədə, aviabiletin qiymətindən və transferlərin rahatlığından başlayacaq. Lakin mil şəklində əlavə bonuslar və salonlara giriş əsas meyardan daha çox təklif edilən xoş bir seçim imkanıdır.

AviaTravel.az