Ukrayna ilə müharibədə
istədiyi nəticəni ala bilməyən Rusiya Prezidenti Vladimir Putin bu dəfə də
orduya nüvə triadasının hazır olması əmrini verib. Kreml rəhbərinin nüvə
silahlarını döyüş vəziyyətinə gətirməsi proseslərin tədricən nüvə müharibəsi
etapına keçdiyindən xəbər verir.
Maraqlıdır, Rusiya
Ukrayna ilə müharibədə nüvə silahından istifadə edə bilərmi? Ümumiyyətlə, beynəlxalq
hüquqa görə nüvə dövlətləri hansı hallarda bu silahdan istifadə edə bilər?
Mövzu ilə bağlı beynəlxalq
hüquq üzrə professor Fərhad Mehdiyev deyib ki, beynəlxalq hüquqa görə, Rusiya
Ukrayna ilə müharibədə nüvə silahından istifadə edə bilməz.
"Məsələ ondadır ki,
nüvə silahlarının yayılması üçün konkret müqavilə var. Bundan başqa nüvə
silahına malik olan ölkələr ehtimal edilən hər hansı müharibə zamanı bir-birinə
qarşı bu silahdan istifadə etməyəcəyinə dair öhdəlik götürüb. Qeyri-nüvə dövlətlərinə
qarşı isə ümumiyyətlə bu silahdan istifadə edilməsi qadağandır. Ukrayna da
qeyri-nüvə dövləti olduğuna görə, Rusiyanın bu ölkəyə qarşı nüvə silahından
istifadə etməsi hüquqi baxımdan mümkün deyil”.
Ekspertin sözlərinə
görə, NATO Ukraynaya birbaşa dəstək versə də nüvə silahından istifadə etməyəcək:
"Müharibə Ukrayna ərazisində
gedir. Buna görə də NATO Ukraynaya birbaşa hərbi yardım etsə də, nüvə
silahından istifadə etməyəcək. NATO-nun müharibəyə nüvə silahı olmadan
qatılması Kremlin bu silahdan istifadə etməsinin qarşısını alacaq. Ümumiyyətlə, Beynəlxalq
Ədalət məhkəməsinin belə bir qərarı var ki, dövlətin mövcudluğuna təhlükə
yaranacağı təqdirdə həmin dövlət nüvə silahından istifadə edə bilər. Misal üçün
bu gün Kamçatka, yaxud Rusiyanın başqa bir ərazisinə hərbi müdaxilə olsa belə
Rusiya nüvə silahından istifadə edə bilməz. Rusiya yalnız paytaxtına doğru ordu
yeridiləcəyi təqdirdə bu silahdan istifadə edə bilər ".
F. Mehdiyevin sözlərinə
görə, Putin beynəlxalq hüquqa əməl etmir:
"Prinsip etibarilə
Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsi faktiki olaraq beynəlxalq hüququ kobudca
pozmaq deməkdir. Kreml Krımı ilhaq edərək də beynəlxalq hüququ tanımadığını
sübut etmişdi. Putin anlayır ki, Ukrayna müharibəsində məğlub olmaq onun sonunu
gətirə bilər. Buna görə də onun beynəlxalq hüquqa görə nüvə silahından istifadə
etməyəcəyini demək çətindir. Bəli, Rusiya beynəlxalq hüquqa görə nüvə
silahından istifadə edə bilməz. Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, Putin ardıcıl
olaraq beynəlxalq hüququ pozub. Bunu yenə də edə bilər”.
Turan Rzayev